Πώς επηρεάζει η keto-δίαιτα την καρδιά μας;

Η κετογονική (keto) δίαιτα είναι αρκετά δημοφιλής, ιδιαίτερα σε άτομα ηλικίας άνω των 40. Βασίζεται σε διατροφή πλούσια σε λιπαρά σε συνδυασμό με ελάχιστη κατανάλωση υδατανθράκων (<5%).

Η μέθοδος αυτή παρουσιάζεται αρκετά αποτελεσματική στην απώλεια σωματικού βάρους. Από την άλλη όμως, η κετογονική δίαιτα φαίνεται να αυξάνει σημαντικά την LDL χοληστερόλη.

Συγκεκριμένα σε μια πρόσφατη δημοσίευση γίνεται λόγος για μέση αύξηση κατά 245% των αρχικών επιπέδων LDL χοληστερόλης σε διάτημα μόλις 12 μηνών με αυτού του τύπου την διατροφή. Ακόμα δεν έχει επιβεβαιωθεί αν αυτή η αύξηση συνοδεύεται και με ταυτόχρονη αύξηση του καρδιαγγειακού κινδύνου, αν και αυτό φαίνεται πολύ πιθανό.

Χρειάζεται επομένως προσοχή σε τέτοιου είδους δίαιτες. Θα πρέπει να γίνονται με επίβλεψη, σωστή καθοδήγηση και έλεγχο των αναλύσεων αίματος κατά την πορεία.

Σχετική αναφορά:
Dramatic elevation of LDL cholesterol from ketogenic-dieting: A Case Series.
American Journal of Preventive Cardiology. Available online 6 April 2023, 100495

Η χρήση των smartwatch στην ιατρική

Η τεχνολογία των έξυπνων ρολογιών (smartwatch) αποτελεί πλέον σημαντικό μέρος της ιατρικής, και αναμένεται με την πάροδο των ετών ο ρόλος τους να επεκταθεί ακόμα περισσότερο.

Σε μια πρόσφατη δημοσίευση έγινε μια προσπάθεια να αξιολογηθεί η αξιοπιστία διαφορετικών smartwatch που διατίθενται στην αγορά, ως προς την δυνατότητα να ανιχνεύουν την κολπική μαρμαρυγή.

Από την μελέτη προκύπτει ότι στο 25% συνολικά των περιπτώσεων η καταγραφή είναι ακαθόριστη, και χρειάζεται η διενέργεια του συμβατικού ηλεκτροκαρδιογραφήματος.

Η εξέλιξη στον συγκεκριμένο χώρο αναμένεται να είναι ραγδαία στα επόμενα 10 χρόνια. Η καταγραφή του καρδιακού ρυθμού είναι βέβαιο ότι θα γίνει πιο ακριβής, ενώ ταυτόχρονα γίνεται προσπάθεια ώστε εταιρείες να λάβουν επίσημη έγκριση εφαρμογής για μέτρηση με ειδικούς αισθητήρες της αρτηριακής πίεσης, του κορεσμού οξυγόνου αλλά και των επιπέδων γλυκόζης.

Σχετική αναφορά:
Clinical Validation of 5 Direct-to-Consumer Wearable Smart Devices to Detect Atrial Fibrillation: BASEL
Wearable Study
J Am Coll Cardiol EP. Jan 18, 2023.

Συμπληρωματικές και εναλλακτικές θεραπείες στην καρδιακή ανεπάρκεια

Η χρήση συμπληρωμάτων διατροφής και βιταμινών αποτελεί μια αρκετά διαδεδομένη συνήθεια. Για πολλούς λόγους η πρακτική αυτή έχει βρεί σημαντική ανταπόκριση στον κόσμο και οι γιατροί θα πρέπει να είναι σε θέση να γνωρίζουν και να καθοδηγούν ανάλογα.

Σε μια πρόσφατη δημοσίευση γίνεται λόγος για την χρήση και το όφελος τέτοιων συμπληρωμάτων σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια. Αποδεικνύεται ότι η χρήση λιπαρών οξέων (EPA/DHA), καθώς και η λήψη συνενζύμου Q10 και L-carnitine, είναι δυνατόν να βοηθήσουν σημαντικά.

Τονίζεται ότι μια τέτοια θεραπευτική προσέγγιση θα πρέπει να γίνεται επιπρόσθετα και συμπληρωματικά στην υφιστάμενη και επιστημονικά αποδεδειγμένη φαρμακευτική αγωγή.

Θα πρέπει επίσης να αναφέρουμε ότι οι συμπληρωματικές αυτές ουσίες είναι δυνατόν να εντοπιστούν σε τροφές όπως το ψάρι, οι ξηροί καρποί και τα όσπρια. Ωστόσο, σε καταστάσεις αυξημένου οξειδωτικού στρες όπως συμβαίνει σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια, η δυνατότητα απορρόφησης αυτών των ουσιών αποκλειστικά με την διατροφή μπορεί να είναι ανεπαρκής και να χρειάζεται η συμπληρωματική ενίσχυση.

Σχετική αναφορά
Circulation
Complementary and Alternative Medicines in the Management of Heart Failure: A Scientific Statement
From the American Heart Association
Circulation 2022 Dec 08; [EPub Ahead of Print]

Προληπτική λήψη ασπιρίνης σε άτομα με υψηλή λιποπρωτείνη A

Η προληπτική χορήγηση ασπιρίνης αποτελεί μια πρακτική που ακολουθείται από ορισμένους ιατρούς.

Καθοδηγείται κυρίως εμπειρικά με βάση την κλινική αξιολόγηση, και το ρίσκο καρδιαγγειακού επεισοδίου.

Βασικοί παράγοντες που καθορίζουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο είναι τα επίπεδα γλυκόζης και λιπιδίων, η αρτηριακή πίεση, το κάπνισμα, καθώς και η κληρονομική προδιάθεση. Η προληπτική λήψη ασπιρίνης είναι δυνατόν να προκαλέσει γαστρίτιδα ή ακόμα και έλκος στομάχου, οπότε τα άτομα στα οποία χορηγείται πρέπει να επιλέγονται προσεχτικά.

Μια πρόσφατη δημοσίευση εντοπίζει τα άτομα που αναμένεται να έχουν σημαντικό όφελος από την προληπτική λήψη ασπιρίνης. Συγκεκριμένα, αυτοί που έχουν υψηλά επίπεδα λιποπρωτεινης α, αποδεικνύεται ότι επωφελούνται και προστατεύονται σημαντικά αν λαμβάνουν καθημερινά αυτό το σκεύασμα.

Σχετική αναφορά
Journal of the American College of Cardiology
Aspirin for Primary Prevention of Cardiovascular Events in Relation to Lipoprotein(a) Genotypes
J Am Coll Cardiol 2022

Καρδιακή ανεπάρκεια: συσκευή υποδόριας χορήγησης διουρητικού

Η καρδιακή ανεπάρκεια προκαλεί συχνά κατακράτηση υγρών, που εξαναγκάζει την αύξηση της δοσολογίας των διουρητικών, ενώ πολλές φορές οδηγεί και σε παρατεταμένες νοσηλείες για την χορήγηση ενδοφλέβιου διουρητικού.

Ανακοινώθηκε από τον FDA η έγκριση μιας συσκευής που επιτρέπει την χορήγηση διουρητικής αγωγής υποδορίως. Διαπιστώθηκε ότι με αυτή την μέθοδο επιτυγχάνεται πιο αποτελεσματικά η αποσυμφόρηση των ασθενών. Παρέχει την δυνατότητα η θεραπεία αυτή να παρέχεται στο σπίτι και επιφέρει σημαντική ελάττωση των αναγκών για νοσηλεία.

Οι πρώτες τέτοιες συσκευές αναμένεται να κυκλοφορήσουν στην αγορά το 2023.

Σχετική αναφορά
Update – scPharmaceuticals Announces FDA approval of Furoscix® (furosemide injection), the first and only self-administered, subcutaneous loop diuretic for the at-home treatment of congestion in chronic heart failure. News release. scPharmaceuticals Inc. October 10, 2022. Accessed October 11, 2022.
https://www.globenewswire.com/news-release/2022/10/10/2531118/0/en/UPDATE-scPharmaceuticals-Announces-FDA-Approval-of-FUROSCIX-furosemide-injection-the-First-and-Only-Self-administered-Subcutaneous-Loop-Diuretic-for-the-At-home-Treatment-of-Conges.html

Μια ματιά στο μέλλον: Οι καρδιαγγειακές παθήσεις το 2060

Σε μια πρόσφατη δημοσίευση γίνεται προσπάθεια ώστε να υπολογιστεί, με βάση τα σημερινά δεδομένα, το μέγεθος της καρδιαγγειακής νοσηρότητας στο έτος 2060.

Σύμφωνα με τους μελετητές, και συγκριτικά με το έτος 2020, ο σακχαρώδης διαβήτης, η αρτηριακή υπέρταση, η δυσλιπιδαιμία και η παχυσαρκία στο έτος 2060 αναμένεται να αυξηθούν κατά 39.3%, 27.2%, 27.5% και 18.3% αντίστοιχα. Αυτό με την σειρά του υπολογίζεται ότι θα επιφέρει αύξηση στην ισχαιμική καρδιακή νόσο και στην καρδιακή ανεπάρκεια, κατά 31.1% και 33% αντίστοιχα.

Η πρόβλεψη για το μέγεθος της μελλοντικής καρδιαγγειακής νοσηρότητας είναι σημαντική γιατί δείχνει πού πραγματικά πρέπει να επικεντρωθεί η στρατηγική σε θέματα υγείας, τόσο σε διοικητικό/πολιτικό επίπεδο όσο και σε αυτό της κοινωνικής/προσωπικής ευθύνης.

Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στα παιδιά. Η έγκαιρη παρέμβαση και η τροποποίηση του καθημερινού τρόπου ζωής στα παιδιά μπορεί να μεταβάλει σημαντικά την προδιάθεση στις πιο πάνω παθήσεις και να διαψεύσει αυτή την δυσμενή μελλοντική πρόβλεψη.

Σχετική αναφορά
Journal of the American College of Cardiology
Cardiovascular Disease Projections in the United States Based on the 2020 Census Estimates
J Am Coll Cardiol 2022 Aug 09;80(6)565-578, R Mohebi, C Chen, NE Ibrahim, CP McCarthy, HK Gaggin, DE
Singer, EP Hyle, JH Wasfy, JL Januzzi

Συσχέτιση της αλόγιστης λήψης συμπληρωμάτων ασβεστίου και βιταμίνης D με την αορτική στένωση.

Η λήψη συμπληρωμάτων ασβεστίου και βιταμίνης D αποτελεί μια αρκετά συνήθη και διαδεδομένη πρακτική στην χώρα μας.

Σύμφωνα με μια πρόσφατη δημοσίευση όμως, η αλόγιστη λήψη τέτοιων συμπληρωμάτων, ειδικά σε άτομα με ήπια ή μέτρια στένωση της αορτικής βαλβίδας, φαίνεται να επιταχύνει την διαδικασία επασβέστωσης.

Είναι επομένως αναγκαίο να χορηγούνται τέτοια συμπληρώματα όχι κατά βούληση, αλλά με σωστή και τεκμηριωμένη ιατρική καθοδήγηση. Εκεί που κρίνεται απαραίτητη η μακροχρόνια λήψη τους, ίσως είναι αναγκαία η κατά διαστήματα παρακολούθηση από καρδιολόγο.

Σχετική αναφορά
Bergler-Klein J. Calcium, vitamin D and aortic valve calcification: to the bone or to the heart? Heart
Published Online First: 25 April 2022

Η αθηρωματική νόσος των αγγείων ξεκινά από την παιδική ηλικία

Τα κλινικά συμβάματα της αθηρωματικής καρδιαγγειακής νόσου (έμφραγμα μυοκαρδίου, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο) συμβαίνουν συνήθως σε ενήλικες ηλικίας μεγαλύτερης των 45. Φαίνεται ωστόσο ότι προηγείται μια σιωπηρή υποκλινική διεργασία διάρκειας αρκετών δεκαετιών, προτού επισυμβεί η κλινική εκδήλωση της νόσου.

Σε μια πρόσφατη δημοσίευση γίνεται λόγος για την υποχρέωση της κοινωνίας και των υγειονομικών υπηρεσιών να στρέψουν την προσοχή τους σε άτομα πολύ νεαρής ηλικίας, ώστε να αντιμετωπιστούν έγκαιρα οι προδιαθεσικοί παράγοντες που προκαλούν την αθηρωμάτωση.

Η διενέργεια αναλύσεων αίματος επιβάλλεται να γίνεται από την παιδική και εφηβική ηλικία, ώστε απορρυθμίσεις στον μεταβολισμό της γλυκόζης και των λιπιδίων να ανιχνεύονται έγκαιρα. Είναι επίσης απαραίτητο από αυτή την ηλικία να γίνονται μετρήσεις της αρτηριακής πίεσης.

Οι δυνατότητες ελάττωσης της αθηρωματικής καρδιαγγειακής νόσου είναι πραγματικά μεγάλες. Αν από την παιδική ηλικία, με την συμβολή των γονιών και των παιδιάτρων, υιοθετηθούν σωστές διατροφικές συνήθειες και εδραιωθεί η πρακτική της τακτικής καθημερινής άσκησης, τότε τα καρδιακά επεισόδια στις επόμενες δεκαετίες θα μειωθούν σε μεγάλο βαθμό.

Σχετική αναφορά:
Managing Atherosclerotic Cardiovascular Risk in Young Adults: JACC State-of-the-Art Review. J Am Coll
Cardiol 2022;79:819-836.

Το σύνδρομο Brugada είναι μια κληρονομική πάθηση που προδιαθέτει σε επικίνδυνες αρρυθμίες. Οφείλεται σε βλάβη των ηλεκτρικών ιδιοτήτων του μυοκαρδιακού κυττάρου, καθιστώντας τα ευάλωτα σε επεισόδια ανώμαλου καρδιακού ρυθμού.

Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες πυροδοτούνται οι αρρυθμίες, αλλά και γενικότερα η πιθανότητα να συμβεί μια αρρυθμία στο σύνδρομο Brugada, είναι σε μεγάλο βαθμό άγνωστα. Οι αποφάσεις χειρισμού αυτών των ασθενών καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό από το κλινικό ιστορικό τους και την συμπεριφορά του συνδρόμου σε άλλα μέλη της οικογένειας.

Ένα χρήσιμο διαγνωστικό εργαλείο σε αυτά τα άτομα φαίνεται να αποτελεί και η δοκιμασία κόπωσης.

Συγκεκριμένα, σε πρόσφατη δημοσίευση φαίνεται ότι ανάμεσα σε ασθενείς με σύνδρομο Brugada οι έκτακτες κοιλιακές συστολές στην πρώιμη φάση αποκατάστασης μιας δοκιμασίας κόπωσης υποδηλώνουν σχετικά αυξημένο κίνδυνο κοιλιακής μαρμαρυγής. Στα ίδια άτομα παρατηρήθηκε κατά την φάση αποκατάστασης επίταση της ανάσπασης του διαστήματος ST στις απαγωγές V1-V2, στοιχείο που φαίνεται να δηλώνει επίσης αυξημένη αρρυθμιογόνο προδιάθεση.

Η απλή δοκιμασία κόπωσης λοιπόν φαίνεται ότι έχει θέση στην αξιολόγηση του συνδρόμου Brugada, και θα πρέπει να δίδεται ιδιαίτερη προσοχή στην φάση αποκατάστασης.

Σχετική αναφορά:
Journal of the American Heart Association
Significance of Exercise-Related Ventricular Arrhythmias in Patients With Brugada Syndrome
J Am Heart Assoc 2020 Nov 23;9(23)e016907, H Morita, ST Asada, M Miyamoto, Y Morimoto, T Kimura,
T Mizuno, K Nakagawa, A Watanabe, N Nishii, H Ito

Τα τελευταία 2 χρόνια έχουν δημοσιευτεί αρκετές μελέτες που αναδεικνύουν το σημαντικό όφελος που παρέχουν στην καρδιά και στα νεφρά οι αναστολείς μεταφοράς νατρίου και γλυκόζης (SGLT-2).

Πρόκειται για φάρμακα με τα οποία απομακρύνεται το επιπλέον φορτίο γλυκόζης μέσω της διούρησης. Ενώ τα φάρμακα αυτά είχαν αρχικά στοχεύσει στην ρύθμιση του σακχαρώδους διαβήτη φαίνεται ότι η δράση τους είναι τέτοια που δρουν ευεργετικά και στην καρδιά, αλλά και στα νεφρά. Μάλιστα, η ευνοϊκή τους επίδραση έχει επιβεβαιωθεί πλέον ακόμα και σε ασθενείς που δεν έχουν διαβήτη.

Ο μηχανισμός με τον οποίο επιτυγχάνονται τα απρόσμενα θετικά ευρήματα σε αυτές τις μελέτες δεν έχει απόλυτα εξακριβωθεί. Θεωρείται ότι η απομάκρυνση της περίσσειας νατρίου/γλυκόζης, η ελάττωση της αρτηριακής πίεσης, η αντι-ινωτική και αντιφλεγμονώδης τους δράση, η ελάττωση των ενεργειακών αναγκών του μυοκαρδίου και η μείωση του ενδοαγγειακού φορτίου των νεφρών συμβάλλουν στο ιδιαίτερα ωφέλιμο φαρμακοδυναμικό τους προφίλ.

Μέχρι τώρα, οι μελέτες EMPAREG outcome, CANVAS, DAPA-HF, EMPEROR-reduced, τεκμηριώνουν το όφελος που προκύπτει από αυτά τα φάρμακα σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη και καρδιαγγειακή νόσο, αλλά και σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια (με ή χωρίς σακχαρώδη διαβήτη).

Αυτές τις μέρες ανακοινώθηκε (American Heart Association) και η μελέτη SCORED σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και ήπια προς μέτρια νεφρική ανεπάρκεια. Παρουσιάστηκε ένα νέο σκεύασμα, το sotagliflozin, που έχει ιδιότητες SGLT 1 και 2. Το συγκεκριμένο σκεύασμα φαίνεται ότι βελτίωσε την νεφρική λειτουργία, μείωσε την πιθανότητα νοσηλείας για καρδιακή ανεπάρκεια ή καρδιαγγειακό επεισόδιο, αλλά και την συνολική καρδιαγγειακή θνητότητα.

Οι ενδείξεις χορήγησης της κατηγορίας φαρμάκων SGLT-2 αναμένεται ότι θα διευρυνθούν προσεχώς ακόμα περισσότερο, καθώς μελέτες όπως η EMPEROR-preserved, δείχνουν ότι η χορήγηση τους βελτιώνει αρκετές παραμέτρους σε άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια και διατηρημένο κλάσμα εξώθησης.