Έλεγχος πνευμόνων σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια

Υπολογίζεται ότι το 10-20% ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια πάσχουν ταυτόχρονα από χρόνια αποφρακτική νόσο των πνευμόνων. Σε αυτή την περίπτωση η θνητότητα είναι δυνατόν να ανεβεί κατά 50%.

Τα συμπτώματα των δύο παθήσεων είναι παρόμοια (δύσπνοια κατά την ελάχιστη προσπάθεια, εύκολη κόπωση και βήχας) σε σημείο που μπορεί η μια εκ των δύο να παραμένει αδιάγνωστη για χρόνια. Η έγκαιρη διάγνωση είναι πολύ σημαντική, καθώς η έναρξη της κατάλληλης θεραπείας μπορεί να βελτιώσει τόσο την συμπτωματολογία όσο και την πρόγνωση των ασθενών.

Απαραίτητη για την διάγνωση είναι η διενέργεια σπιρομέτρησης από εξειδικευμένα κέντρα. Προσοχή χρειάζεται, ώστε η εξέταση να γίνει όταν ο ασθενής θα αποσυμφορηθεί πλήρως από τυχόν κατακράτηση υγρών, για να ερμηνευτούν σωστά τα αποτελέσματα.

Σχετική αναφορά
Annals of the American Thoracic Society
Differences in Outcomes between Heart Failure Phenotypes in Patients with Coexistent Chronic
Obstructive Pulmonary Disease: A Cohort Study
Ann Am Thorac Soc 2022 Jun 01;19(6)971-980, C Gulea, R Zakeri, JK Quint

Μήπως τελικά είναι επικίνδυνη η υψηλή «καλή» χοληστερόλη;

Σε μια πρόσφατη δημοσίευση γίνεται αναφορά στην κλινική ερμηνεία των τιμών της HDL, γνωστής και ως καλής χοληστερόλης.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, επιβεβαιώνεται η ισχύουσα άποψη ότι οι χαμηλές τιμές (HDL<30mg/dl) σχετίζονται με υψηλότερο καρδιαγγειακό ρίσκο συγκριτικά με όσους έχουν τιμές HDL 40-60mg/dl.

Απρόσμενα υψηλός καρδιαγγειακός κίνδυνος διαπιστώθηκε ωστόσο και σε άτομα με υψηλή τιμή HDL>80mg/dl.

Το στοιχείο αυτό καταρρίπτει την θεωρία ότι η υψηλή καλή χοληστερόλη (HDL) μπορεί να εξισορροπήσει την υψηλή κακή χοληστερόλη (LDL). Ίσως μάλισα αυτή η κατηγορία ατόμων να χρήζει ακόμα πιο επιθετικής φαρμακευτικής αντιμετώπισης προς μετριασμό του καρδιαγγειακού τους ρίσκου.

Σχετική αναφορά
Association between High-Density Lipoprotein Cholesterol Levels and Adverse Cardiovascular Outcomes
in High-risk Populations.
JAMA Cardiol. Published online May 18, 2022. doi:10.1001/jamacardio.2022.0912

Συσχέτιση της αλόγιστης λήψης συμπληρωμάτων ασβεστίου και βιταμίνης D με την αορτική στένωση.

Η λήψη συμπληρωμάτων ασβεστίου και βιταμίνης D αποτελεί μια αρκετά συνήθη και διαδεδομένη πρακτική στην χώρα μας.

Σύμφωνα με μια πρόσφατη δημοσίευση όμως, η αλόγιστη λήψη τέτοιων συμπληρωμάτων, ειδικά σε άτομα με ήπια ή μέτρια στένωση της αορτικής βαλβίδας, φαίνεται να επιταχύνει την διαδικασία επασβέστωσης.

Είναι επομένως αναγκαίο να χορηγούνται τέτοια συμπληρώματα όχι κατά βούληση, αλλά με σωστή και τεκμηριωμένη ιατρική καθοδήγηση. Εκεί που κρίνεται απαραίτητη η μακροχρόνια λήψη τους, ίσως είναι αναγκαία η κατά διαστήματα παρακολούθηση από καρδιολόγο.

Σχετική αναφορά
Bergler-Klein J. Calcium, vitamin D and aortic valve calcification: to the bone or to the heart? Heart
Published Online First: 25 April 2022

Αξιολόγηση ηλεκτροκαρδιογραφήματος αθλητών: νέα δεδομένα

Η αξιολόγηση του ηλεκτροκαρδιογραφήματος ενός αθλητή είναι δυνατόν να εντοπίσει σε υποκλινική και ασυμπτωματική φάση, μια υποκείμενη μυοκαρδιακή πάθηση.

Κατά καιρούς έχουν ανακοινωθεί διάφορα κριτήρια που επιτρέπουν με σχετική ευκολία την ερμηνεία ενός ηλεκτροκαρδιογραφήματος.

Ένα νέο στοιχείο, που μέχρι τώρα δεν περιλαμβάνεται σε αυτά τα κριτήρια, φαίνεται ότι έχει ιδιαίτερη σημασία. Η παρουσία χαμηλών δυναμικών QRS στις απαγωγές των άκρων αποτελεί είναι εύρημα που χρήζει περαιτέρω διερεύνησης. Υπολογίζεται ότι παρουσιάζεται στο 1% των αθλητών και πιθανόν να υποκρύπτει αρρυθμιογόνο μυοκαρδιοπάθεια ή την παρουσία μη ισχαιμικής ουλής στο μυοκάρδιο.

Είναι αναγκαίο λοιπόν, η διαπίστωση ενός τέτοιου στοιχείου στο ηλεκτροκαρδιογράφημα να ακολουθείται από υπέρηχο καρδιάς και ιδανικά από την διενέργεια δοκιμασίας κόπωσης. Σε περίπτωση καταγραφής πολύμορφων έκτακτων κοιλιακών συστολών, το MRI καρδιάς είναι ενδεδειγμένο.

Σχετική αναφορά:
Prevalence and clinical significance of isolated low QRS voltages in young athletes.
EP Europace. Published: 04 March 2022

Η αθηρωματική νόσος των αγγείων ξεκινά από την παιδική ηλικία

Τα κλινικά συμβάματα της αθηρωματικής καρδιαγγειακής νόσου (έμφραγμα μυοκαρδίου, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο) συμβαίνουν συνήθως σε ενήλικες ηλικίας μεγαλύτερης των 45. Φαίνεται ωστόσο ότι προηγείται μια σιωπηρή υποκλινική διεργασία διάρκειας αρκετών δεκαετιών, προτού επισυμβεί η κλινική εκδήλωση της νόσου.

Σε μια πρόσφατη δημοσίευση γίνεται λόγος για την υποχρέωση της κοινωνίας και των υγειονομικών υπηρεσιών να στρέψουν την προσοχή τους σε άτομα πολύ νεαρής ηλικίας, ώστε να αντιμετωπιστούν έγκαιρα οι προδιαθεσικοί παράγοντες που προκαλούν την αθηρωμάτωση.

Η διενέργεια αναλύσεων αίματος επιβάλλεται να γίνεται από την παιδική και εφηβική ηλικία, ώστε απορρυθμίσεις στον μεταβολισμό της γλυκόζης και των λιπιδίων να ανιχνεύονται έγκαιρα. Είναι επίσης απαραίτητο από αυτή την ηλικία να γίνονται μετρήσεις της αρτηριακής πίεσης.

Οι δυνατότητες ελάττωσης της αθηρωματικής καρδιαγγειακής νόσου είναι πραγματικά μεγάλες. Αν από την παιδική ηλικία, με την συμβολή των γονιών και των παιδιάτρων, υιοθετηθούν σωστές διατροφικές συνήθειες και εδραιωθεί η πρακτική της τακτικής καθημερινής άσκησης, τότε τα καρδιακά επεισόδια στις επόμενες δεκαετίες θα μειωθούν σε μεγάλο βαθμό.

Σχετική αναφορά:
Managing Atherosclerotic Cardiovascular Risk in Young Adults: JACC State-of-the-Art Review. J Am Coll
Cardiol 2022;79:819-836.

Τα φάρμακα της κατηγορίας SGLT-2 σε όλους τους ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια

Η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της 3 ης φάσης της μελέτης EMPEROR—Preserved οδήγησε την επιτροπή φαρμάκων FDA στην απόφαση να δώσει έγκριση για την χορήγηση του φαρμάκου Jardiance σε όλους τους ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια, ανεξαρτήτως του κλάσματος εξώθησης.

Στην συγκεκριμένη μελέτη, σε σύνολο 5998 ασθενών με κλάσμα εξώθησης EF>40%, η χορήγηση του συγκεκριμένου σκευάσματος οδήγησε σε μείωση κατά 21% τα συμβάντα καρδιαγγειακού θανάτου ή νοσηλείας για καρδιακή ανεπάρκεια.

Η συγκεκριμένη ανακοίνωση δημιουργεί νέα δεδομένα, καθώς μέχρι σήμερα οι επιλογές φαρμάκων στην ομάδα ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια και διατηρημένο κλάσμα εξώθησης ήταν περιορισμένες.

Σχετική αναφορά: https://www.boehringer-ingelheim.com

Πόσο ασφαλής είναι η λήψη παρακεταμόλης (Panadol) σε άτομα με αρτηριακή υπέρταση

Η αντιμετώπιση του πόνου αποτελεί ένα καθημερινό κλινικό πρόβλημα. Σε ασθενείς με καρδιαγγειακά προβλήματα η επιλογή του κατάλληλου αναλγητικού φαρμάκου πρέπει να γίνεται προσεκτικά, καθώς ορισμένα σκευάσματα μπορεί να προκαλέσουν διάφορες ανεπιθύμητες ενέργειες.

Συγκεκριμένα, η χρήση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων είναι καλό να αποφεύγεται, αφού είναι πιθανό να απορρυθμίσει την αρτηριακή πίεση και να αποδιοργανώσει άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια. Παραδοσιακά λοιπόν, ως φάρμακο εκλογής για την αντιμετώπιση του πόνου και του πυρετού σε αυτά τα άτομα προτείνεται η παρακεταμόλη (Panadol).

Μια πρόσφατη τυχαιοποιημένη μελέτη με συμμετοχή 110 ατόμων αμφισβητεί την ουδέτερη επίδραση της παρακεταμόλης στην αρτηριακή πίεση. Συγκεκριμένα η καθημερινή λήψη 4gr της συγκεκριμένης ουσίας (8 δισκία) για διάστημα 2 εβδομάδων προκάλεσε στατιστικά σημαντική αύξηση της αρτηριακής πίεσης (κατά 5mm Hg περίπου).

Είναι επομένως απαραίτητο, ακόμα και η λήψη παρακεταμόλης να περιορίζεται στο απολύτως απαραίτητο χρονικό διάστημα. Εναλλακτικές αναλγητικές θεραπείες ιδιαίτερα για μυοσκελετικούς πόνους (παγοθεραπεία) μπορεί να αποτελούν τις πιο ασφαλείς επιλογές.

Σχετική αναφορά:
Circulation
Regular Acetaminophen Use and Blood Pressure in People With Hypertension: The PATH-BP Trial
Circulation 2022 Feb 08;145(6)416-423, IM MacIntyre, EJ Turtle, TE Farrah, C Graham, JW Dear, DJ Webb

Ο σημαντικός ρόλος που έχει το ελαιόλαδο στην διατροφή μας

Το ελαιόλαδο παρέχει σημαντικού βαθμού ενίσχυση και προστασία στο καρδιαγγειακό σύστημα.

Σύμφωνα με μια μελέτη η συστηματική και καθημερινή κατανάλωση ελαιόλαδου (7gr ή περισσότερο) μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου κατά 14%, συγκριτικά με αυτούς που δεν το συμπεριλαμβάνουν στο διαιτολόγιο τους. Το όφελος φαίνεται να είναι πιο εμφανές σε άτομα με αρτηριακή υπέρταση.

Τα οφέλη προκύπτουν κυρίως μέσω μείωσης της φλεγμονής του ενδοθηλίου, αύξησης της ευαισθησίας στην ινσουλίνη και αύξησης των επιπέδων HDL.

Το ελαιόλαδο λοιπόν, που αποτελεί ένα κατεξοχήν βασικό συστατικό της μεσογειακής διατροφής, θα πρέπει να κατέχει σημαντική θέση στην καθημερινότητα μας.

Σχετική αναφορά:
Guasch-Ferré M, Liu G, Li Y, et al.
Olive oil consumption and cardiovascular risk in US adults.
J Am Coll Cardiol. 2020;75(15):1729-1739

Αιφνίδιος καρδιακός θάνατος αθλητών: ποιες οι πιθανότητες επιβίωσης

Σε μια πρόσφατη δημοσίευση αναζητήθηκαν οι πιθανότητες επιβίωσης αθλητών μετά από επεισόδιο καρδιακής ανακοπής στον χώρο άθλησης (sports-related sudden cardiac death). Η μελέτη συμπεριέλαβε δεδομένα από το Γαλλικό Ινστιτούτο Υγείας κατά την περίοδο 2005-2018.

Στο σύνολο 377 τέτοιων περιστατικών το 5.3% συνέβηκε σε νεαρούς ανταγωνιστικού επιπέδου αθλητές, ενώ το 94.7% σε ερασιτέχνες αθλητές μέσης ηλικίας.

Η διενέργεια καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης (ΚΑΡΠΑ) με την εφαρμογή θωρακικών συμπιέσεων και την χρήση απινιδωτή στον αθλητικό χώρο παρουσίασε σημαντική άνοδο στο υπό μελέτη χρονικό διάστημα. Σύμφωνα με την μελέτη, η έγκαιρη και άμεση εφαρμογή ΚΑΡΠΑ/αυτόματου απινιδωτή μπορεί να πετύχει ποσοστό επιβίωσης 66.7%.

Το ποσοστό αυτό είναι ιδιαίτερα μεγάλο και υπερτονίζει την τεράστια σημασία που έχει η εκπαίδευση και ενημέρωση του προσωπικού που επιτηρεί αθλητικούς αγώνες.

Σχετική αναφορά:
Evolution of Incidence, Management, and Outcomes Over Time in Sports-Related Sudden Cardiac Arrest
Karam N, et al.
J Am Coll Cardiol. 2022 Jan, 79 (3) 238–246

Ο κίνδυνος μιας γυναίκας που αθλείται να υποστεί αιφνίδιο καρδιακό θάνατο (sports related sudden cardiac death) υπολογίζεται να είναι μέχρι και 33 φορές μικρότερος από τον αντίστοιχο κίνδυνο ενός άνδρα.

Αρχικά είχε τεθεί η υποψία ότι το φαινόμενο αυτό αποδίδεται στην μαζικότερη συμμετοχή των ανδρών στον αθλητισμό. Ωστόσο φαίνεται ότι ο ισχυρισμός αυτός είναι αναληθής, καθώς στους πρόσφατους Ολυμπιακούς αγώνες το 45% ήταν γυναίκες. Η συμμετοχή μάλιστα των γυναικών σε αγωνίσματα αντοχής έχει πλέον γίνει ιδιαίτερα δημοφιλής. Τα αγωνίσματα στα οποία καταγράφονται τα περισσότερα περιστατικά αιφνίδιου θανάτου είναι η καλαθόσφαιρα (κυρίως σε νεαρούς άνδρες στην Αμερική), το ποδόσφαιρο (σε νεαρούς άνδρες στην Ευρώπη) και ακολούθως το τρέξιμο, η ποδηλασία και η κολύμβηση (με κάπως πιο ίση κατανομή ανάμεσα στα δύο φύλα).

Παθήσεις όπως η υπερτροφική και αρρυθμιογόνος μυοκαρδιοπάθεια, καθώς και το σύνδρομο Brugada φαίνεται ότι είναι πιο πιθανό να εκδηλώσουν επικίνδυνες αρρυθμίες σε άνδρες παρά σε γυναίκες.

Επιπλέον η αθηρωμάτωση των στεφανιαίων αγγείων, αλλά και η κολπική μαρμαρυγή είναι σαφώς συχνότερα στο ανδρικό φύλο. Πιθανότερη εξήγηση των πιο πάνω δεδομένων είναι η προστατευτική δράση των οιστρογόνων. Γενικότερα επίσης οι γυναίκες παρουσιάζουν χαμηλότερα επίπεδα αρτηριακής πίεσης, καθώς και μια κοινωνική συμπεριφορά με μικρότερη ροπή προς καταχρήσεις επιβαρρυντικών ουσιών.

Σχετική αναφορά:
Risk of sports-related sudden cardiac death in women
Eur Heart J 2021 Dec 11;[EPub Ahead of Print], D Rajan, R Garcia, J Svane, J Tfelt-Hansen