Έλεγχος πνευμόνων σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια

Υπολογίζεται ότι το 10-20% ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια πάσχουν ταυτόχρονα από χρόνια αποφρακτική νόσο των πνευμόνων. Σε αυτή την περίπτωση η θνητότητα είναι δυνατόν να ανεβεί κατά 50%.

Τα συμπτώματα των δύο παθήσεων είναι παρόμοια (δύσπνοια κατά την ελάχιστη προσπάθεια, εύκολη κόπωση και βήχας) σε σημείο που μπορεί η μια εκ των δύο να παραμένει αδιάγνωστη για χρόνια. Η έγκαιρη διάγνωση είναι πολύ σημαντική, καθώς η έναρξη της κατάλληλης θεραπείας μπορεί να βελτιώσει τόσο την συμπτωματολογία όσο και την πρόγνωση των ασθενών.

Απαραίτητη για την διάγνωση είναι η διενέργεια σπιρομέτρησης από εξειδικευμένα κέντρα. Προσοχή χρειάζεται, ώστε η εξέταση να γίνει όταν ο ασθενής θα αποσυμφορηθεί πλήρως από τυχόν κατακράτηση υγρών, για να ερμηνευτούν σωστά τα αποτελέσματα.

Σχετική αναφορά
Annals of the American Thoracic Society
Differences in Outcomes between Heart Failure Phenotypes in Patients with Coexistent Chronic
Obstructive Pulmonary Disease: A Cohort Study
Ann Am Thorac Soc 2022 Jun 01;19(6)971-980, C Gulea, R Zakeri, JK Quint

Μήπως τελικά είναι επικίνδυνη η υψηλή «καλή» χοληστερόλη;

Σε μια πρόσφατη δημοσίευση γίνεται αναφορά στην κλινική ερμηνεία των τιμών της HDL, γνωστής και ως καλής χοληστερόλης.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, επιβεβαιώνεται η ισχύουσα άποψη ότι οι χαμηλές τιμές (HDL<30mg/dl) σχετίζονται με υψηλότερο καρδιαγγειακό ρίσκο συγκριτικά με όσους έχουν τιμές HDL 40-60mg/dl.

Απρόσμενα υψηλός καρδιαγγειακός κίνδυνος διαπιστώθηκε ωστόσο και σε άτομα με υψηλή τιμή HDL>80mg/dl.

Το στοιχείο αυτό καταρρίπτει την θεωρία ότι η υψηλή καλή χοληστερόλη (HDL) μπορεί να εξισορροπήσει την υψηλή κακή χοληστερόλη (LDL). Ίσως μάλισα αυτή η κατηγορία ατόμων να χρήζει ακόμα πιο επιθετικής φαρμακευτικής αντιμετώπισης προς μετριασμό του καρδιαγγειακού τους ρίσκου.

Σχετική αναφορά
Association between High-Density Lipoprotein Cholesterol Levels and Adverse Cardiovascular Outcomes
in High-risk Populations.
JAMA Cardiol. Published online May 18, 2022. doi:10.1001/jamacardio.2022.0912

Οι μυες του σώματος μας: ένας μεγάλος ενδοκρινής αδένας

Για αρκετά χρόνια ξέραμε ότι οι μύες του σώματος μας ήταν οι δέκτες διάφορων ερεθισμάτων που εκτελούσαν απλές ή σύνθετες μηχανικές συσπάσεις, ώστε να επιτυγχάνεται η κίνηση και η ισορροπία.

Έχει πλέον επιβεβαιωθεί η θεωρία ότι οι μυικές ίνες έχουν την αξιοθαύμαστη ιδιότητα παραγωγής κυτοκινών και πεπτιδίων, που με την σειρά τους επιδρούν ευεργετικά σε άλλα όργανα του σώματος.

Οι μυοκίνες συγκεκριμένα, αποτελούν τέτοια πεπτίδια, που αποδείχτηκε ότι λειτουργούν σε πολλαπλά επίπεδα και συμβάλλουν στην προστασία των οστών, στην αναστολή πολλαπλασιασμού καρικινικών κυττάρων, στην παραγωγή ευεργετικών πεπτιδίων (GLP-1) που βελτιώνουν τον μεταβολισμό γλυκόζης και λιπιδίων, στην ισχυροποίηση και ισορροπία του ανοσοποιητικού συστήματος και στην τόνωση της μνήμης και άλλων νοητικών λειτουργιών.

Διατηρώντας λοιπόν τους μύες του σώματος μας σε συνεχή κίνηση μπορούμε να μείωσουμε την πιθανότητα οστεοπόρωσης, καρκίνου, μεταβολικού συνδρόμου, διαβήτη, αρτηριακής υπέρτασης και άνοιας. Μάλιστα, όσο πιο εκτεταμένη και ποικιλόμορφη είναι η δραστηριότητα των μυών μας (συμμετοχή σε διαφορετικά αθλήματα και εναλλακτικές σωματικές εργασίες), τόσο μεγαλύτερο αναμέναται να είναι το όφελος που θα αποκομίσουμε.

Σχετική αναφορά:

van den Beld AW et al. The physiology of endocrine systems with ageing.
Lancet Diabetes Endocrinol. 2018 Aug;6 (8):647-658.

Συσχέτιση της αλόγιστης λήψης συμπληρωμάτων ασβεστίου και βιταμίνης D με την αορτική στένωση.

Η λήψη συμπληρωμάτων ασβεστίου και βιταμίνης D αποτελεί μια αρκετά συνήθη και διαδεδομένη πρακτική στην χώρα μας.

Σύμφωνα με μια πρόσφατη δημοσίευση όμως, η αλόγιστη λήψη τέτοιων συμπληρωμάτων, ειδικά σε άτομα με ήπια ή μέτρια στένωση της αορτικής βαλβίδας, φαίνεται να επιταχύνει την διαδικασία επασβέστωσης.

Είναι επομένως αναγκαίο να χορηγούνται τέτοια συμπληρώματα όχι κατά βούληση, αλλά με σωστή και τεκμηριωμένη ιατρική καθοδήγηση. Εκεί που κρίνεται απαραίτητη η μακροχρόνια λήψη τους, ίσως είναι αναγκαία η κατά διαστήματα παρακολούθηση από καρδιολόγο.

Σχετική αναφορά
Bergler-Klein J. Calcium, vitamin D and aortic valve calcification: to the bone or to the heart? Heart
Published Online First: 25 April 2022

Τα φάρμακα της κατηγορίας SGLT-2 σε όλους τους ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια

Η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της 3 ης φάσης της μελέτης EMPEROR—Preserved οδήγησε την επιτροπή φαρμάκων FDA στην απόφαση να δώσει έγκριση για την χορήγηση του φαρμάκου Jardiance σε όλους τους ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια, ανεξαρτήτως του κλάσματος εξώθησης.

Στην συγκεκριμένη μελέτη, σε σύνολο 5998 ασθενών με κλάσμα εξώθησης EF>40%, η χορήγηση του συγκεκριμένου σκευάσματος οδήγησε σε μείωση κατά 21% τα συμβάντα καρδιαγγειακού θανάτου ή νοσηλείας για καρδιακή ανεπάρκεια.

Η συγκεκριμένη ανακοίνωση δημιουργεί νέα δεδομένα, καθώς μέχρι σήμερα οι επιλογές φαρμάκων στην ομάδα ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια και διατηρημένο κλάσμα εξώθησης ήταν περιορισμένες.

Σχετική αναφορά: https://www.boehringer-ingelheim.com

Πόσο ασφαλής είναι η λήψη παρακεταμόλης (Panadol) σε άτομα με αρτηριακή υπέρταση

Η αντιμετώπιση του πόνου αποτελεί ένα καθημερινό κλινικό πρόβλημα. Σε ασθενείς με καρδιαγγειακά προβλήματα η επιλογή του κατάλληλου αναλγητικού φαρμάκου πρέπει να γίνεται προσεκτικά, καθώς ορισμένα σκευάσματα μπορεί να προκαλέσουν διάφορες ανεπιθύμητες ενέργειες.

Συγκεκριμένα, η χρήση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων είναι καλό να αποφεύγεται, αφού είναι πιθανό να απορρυθμίσει την αρτηριακή πίεση και να αποδιοργανώσει άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια. Παραδοσιακά λοιπόν, ως φάρμακο εκλογής για την αντιμετώπιση του πόνου και του πυρετού σε αυτά τα άτομα προτείνεται η παρακεταμόλη (Panadol).

Μια πρόσφατη τυχαιοποιημένη μελέτη με συμμετοχή 110 ατόμων αμφισβητεί την ουδέτερη επίδραση της παρακεταμόλης στην αρτηριακή πίεση. Συγκεκριμένα η καθημερινή λήψη 4gr της συγκεκριμένης ουσίας (8 δισκία) για διάστημα 2 εβδομάδων προκάλεσε στατιστικά σημαντική αύξηση της αρτηριακής πίεσης (κατά 5mm Hg περίπου).

Είναι επομένως απαραίτητο, ακόμα και η λήψη παρακεταμόλης να περιορίζεται στο απολύτως απαραίτητο χρονικό διάστημα. Εναλλακτικές αναλγητικές θεραπείες ιδιαίτερα για μυοσκελετικούς πόνους (παγοθεραπεία) μπορεί να αποτελούν τις πιο ασφαλείς επιλογές.

Σχετική αναφορά:
Circulation
Regular Acetaminophen Use and Blood Pressure in People With Hypertension: The PATH-BP Trial
Circulation 2022 Feb 08;145(6)416-423, IM MacIntyre, EJ Turtle, TE Farrah, C Graham, JW Dear, DJ Webb

Ο σημαντικός ρόλος που έχει το ελαιόλαδο στην διατροφή μας

Το ελαιόλαδο παρέχει σημαντικού βαθμού ενίσχυση και προστασία στο καρδιαγγειακό σύστημα.

Σύμφωνα με μια μελέτη η συστηματική και καθημερινή κατανάλωση ελαιόλαδου (7gr ή περισσότερο) μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου κατά 14%, συγκριτικά με αυτούς που δεν το συμπεριλαμβάνουν στο διαιτολόγιο τους. Το όφελος φαίνεται να είναι πιο εμφανές σε άτομα με αρτηριακή υπέρταση.

Τα οφέλη προκύπτουν κυρίως μέσω μείωσης της φλεγμονής του ενδοθηλίου, αύξησης της ευαισθησίας στην ινσουλίνη και αύξησης των επιπέδων HDL.

Το ελαιόλαδο λοιπόν, που αποτελεί ένα κατεξοχήν βασικό συστατικό της μεσογειακής διατροφής, θα πρέπει να κατέχει σημαντική θέση στην καθημερινότητα μας.

Σχετική αναφορά:
Guasch-Ferré M, Liu G, Li Y, et al.
Olive oil consumption and cardiovascular risk in US adults.
J Am Coll Cardiol. 2020;75(15):1729-1739

Ο κίνδυνος μιας γυναίκας που αθλείται να υποστεί αιφνίδιο καρδιακό θάνατο (sports related sudden cardiac death) υπολογίζεται να είναι μέχρι και 33 φορές μικρότερος από τον αντίστοιχο κίνδυνο ενός άνδρα.

Αρχικά είχε τεθεί η υποψία ότι το φαινόμενο αυτό αποδίδεται στην μαζικότερη συμμετοχή των ανδρών στον αθλητισμό. Ωστόσο φαίνεται ότι ο ισχυρισμός αυτός είναι αναληθής, καθώς στους πρόσφατους Ολυμπιακούς αγώνες το 45% ήταν γυναίκες. Η συμμετοχή μάλιστα των γυναικών σε αγωνίσματα αντοχής έχει πλέον γίνει ιδιαίτερα δημοφιλής. Τα αγωνίσματα στα οποία καταγράφονται τα περισσότερα περιστατικά αιφνίδιου θανάτου είναι η καλαθόσφαιρα (κυρίως σε νεαρούς άνδρες στην Αμερική), το ποδόσφαιρο (σε νεαρούς άνδρες στην Ευρώπη) και ακολούθως το τρέξιμο, η ποδηλασία και η κολύμβηση (με κάπως πιο ίση κατανομή ανάμεσα στα δύο φύλα).

Παθήσεις όπως η υπερτροφική και αρρυθμιογόνος μυοκαρδιοπάθεια, καθώς και το σύνδρομο Brugada φαίνεται ότι είναι πιο πιθανό να εκδηλώσουν επικίνδυνες αρρυθμίες σε άνδρες παρά σε γυναίκες.

Επιπλέον η αθηρωμάτωση των στεφανιαίων αγγείων, αλλά και η κολπική μαρμαρυγή είναι σαφώς συχνότερα στο ανδρικό φύλο. Πιθανότερη εξήγηση των πιο πάνω δεδομένων είναι η προστατευτική δράση των οιστρογόνων. Γενικότερα επίσης οι γυναίκες παρουσιάζουν χαμηλότερα επίπεδα αρτηριακής πίεσης, καθώς και μια κοινωνική συμπεριφορά με μικρότερη ροπή προς καταχρήσεις επιβαρρυντικών ουσιών.

Σχετική αναφορά:
Risk of sports-related sudden cardiac death in women
Eur Heart J 2021 Dec 11;[EPub Ahead of Print], D Rajan, R Garcia, J Svane, J Tfelt-Hansen

Πως αξιολογούνται οι έκτακτες κοιλιακές συστολές κατά την δοκιμασία κόπωσης.

Οι έκτακτες κοιλιακές συστολές αποτελούν μια συχνή μορφή αρρυθμίας. Η κλινική αξιολόγηση τους καθιστά αναγκαία ορισμένες φορές την διενέργεια απεικονιστικών και λειτουργικών εξετάσεων.

Η δοκιμασία κόπωσης είναι μια εξέταση με την οποία παρακολουθείται η ηλεκτρική δραστηριότητα και συμπεριφορά της καρδιάς κατά την άσκηση. Αρρυθμίες είναι δυνατόν να καταγραφούν κατά την διάρκεια της εξέτασης. Σε μια πρόσφατη δημοσίευση τονίζεται ότι οι έκτακτες κοιλιακές συστολές που εμφανίζονται στην φάση αποκατάστασης είναι δείκτες δυσμενούς πρόγνωσης.

Η παρουσία τους είναι πιθανόν να υποδηλώνει την καθυστερημένη επαναφορά και επικράτηση του παρασυμπαθητικού νευρικού συστήματος και να σχετίζεται με αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο. Λιγότερη ανησυχία θα πρέπει να προκαλούν οι έκτακτες κοιλιακές συστολές που εμφανίζονται κατά την άσκηση, κυρίως όταν αυτές εκλείπουν στην φάση αποκατάστασης.

Γενικότερα λοιπόν, αυξημένο φορτίο εκτάκτων κοιλιακών συστολών στην φάση αποκατάστασης, ιδιαίτερα αν αυτές έχουν ποικίλη μορφολογία, θα πρέπει να εγείρουν την κλινική υποψία για περαιτέρω εξετάσεις.

Σχετική αναφορά
Exercise-Induced Ventricular Ectopy and Cardiovascular Mortality in Asymptomatic Individuals
Marwan M. Refaat, Charbel Gharios, M. Vinayaga Moorthy, Farah Abdulhai, Roger S. Blumenthal, Miran
A. Jaffa, and Samia Mora
J Am Coll Cardiol. 2021 Dec, 78 (23) 2267–2277

Μορφολογικές αλλοιώσεις της καρδιάς σε σύνδρομο Brugada

Το σύνδρομο Brugada αποτελεί μια κληρονομούμενη αρρυθμιογόνο διαταραχή με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά ευρήματα στο ηλεκτροκαρδιογράφημα.

Έχουν προταθεί κατά καιρούς διάφοροι τρόποι στην διαγνωστική και θεραπευτική προσέγγιση αυτών των ατόμων, με κυριότερους και πιο καθοριστικούς παράγοντες την καταγραφή κακοήθους/επικίνδυνης αρρυθμίας και το βεβαρημένο κληρονομικό ιστορικό.

Σε μια πρόσφατη δημοσίευση γίνεται αναφορά στον εντοπισμό παθολογικής συσσώρευσης ινώδους ιστού, κυρίως στον χώρο εξόδου της δεξιάς κοιλίας. Είναι μάλιστα πιθανό αυτή η ιστολογική διαφοροποίηση να ευνοεί στα άτομα με Brugada την πρόκληση αρρυθμιών μέσω διαταραχών επαναπόλωσης και μηχανισμού επανεισόδου.

Αναμένεται ότι στα προσεχή χρόνια η διενέργεια εξειδικευμένων απεικονιστικών μεθόδων (κυρίως το cardiac MRI) θα αποκτήσει σημαντικό ρόλο στην διαστρωμάτωση του κινδύνου και στην διαχείριση των ασθενών με σύνδρομο Brugada.

Σχετική αναφορά:
Miles C, Asimaki A, Ster IC, et al. Biventricular Myocardial Fibrosis and Sudden Death in Patients With
Brugada Syndrome. J Am Coll Cardiol. 2021;78(15):1511-1521.