Οι συνήθειες στις ηλικίες 20, 30 και 40 καθορίζουν τον κίνδυνο καρδιοπάθειας στα 50, 60 και 70

Οι καρδιαγγειακές παθήσεις αποτελούν την συχνότερη αιτία θανάτου παγκοσμίως. Η καλύτερη και πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση των παθήσεων της καρδιάς είναι η πρόληψη τους.

Σε μια πρόσφατη δημοσίευση ο Eugene Braunwald τονίζει την ανάγκη να συστρατευτεί η κοινωνία, οι γονείς, οι παιδίατροι, οι γενετιστές και οι καρδιολόγοι ώστε οι προδιαθεσικοί παράγοντες καρδιακών παθήσεων να αντιμετωπιστούν από πολύ μικρή ηλικία.

Η καλή ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και της χοληστερόλης θα πρέπει να επιτυγχάνεται από πολύ νωρίς, καθώς έχει αποδειχτεί ότι η διαδικασία της αθηρωμάτωσης ξεκινά από την παιδική ηλικία. Η εκμάθηση της σωστής διατροφής, η καθημερινή άσκηση, η αποχή από το κάπνισμα και άλλες επιβλαβείς ουσίες θα πρέπει να αποτελέσουν πρώτιστο μέλημα στα σχολεία.

Σχετικό άρθρο:
Will primordial prevention change cardiology?
Eugene Braunwald
European Heart Journal. Published: 11 August 2023

«Ο αθλητής του σαββατοκυρίακου» : πώς η κατανομή της άσκησης στην διάρκεια της εβδομάδας επηρεάζει την υγεία μας

Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) προτείνεται η άσκηση μέτριας/υψηλής έντασης τουλάχιστον 150 λεπτά την εβδομάδα. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται μεγαλύτερη καρδιαγγειακή προστασία, αλλά και καλύτερη ποιότητα ζωής.

Η καθημερινότητα μας είναι τέτοια που για πολλούς είναι πρακτικά δύσκολη η διενέργεια άσκησης.

Αρκετά άτομα λοιπόν κατορθώνουν να φτάνουν ή ακόμα και να υπερβαίνουν τις συστάσεις του ΠΟΥ εκτελώντας άσκηση μόνο τα σαββατοκυρίακα (“weekend warriors”).

Σε με μια πρόσφατη δημοσίευση, και κατόπιν αναδρομικής ανάλυσης 89753 ατόμων, διασπιστώθηκε ότι οι αθλητές του σαββατοκυρίακου (με τουλάχιστον 150 λεπτά άσκησης εβδομαδιαίως) παρουσίασαν αντίστοιχα μειωμένο καρδιαγγειακό κίνδυνο με αυτούς που είχαν το ίδιο φορτίο σωματικής άσκησης με ισόποση κατανομή στην εβδομάδα.

Τα άτομα λοιπόν με επιβαρυμένο ωράριο εργασίας κατά την βδομάδα, έχουν την δυνατότητα το σαββατοκυρίακο να αναπληρώσουν την έλλειψη άσκησης επιτυγχάνοντας τα ίδια οφέλη.

Σχετική αναφορά:
JAMA: The Journal of the American Medical Association
Accelerometer-Derived "Weekend Warrior" Physical Activity and Incident Cardiovascular Disease
JAMA 2023 Jul 18;330(3)247-252, S Khurshid, MA Al-Alusi, TW Churchill, JS Guseh, PT Ellinor

Υπολειπόμενη συμφόρηση υγρών σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια

Ένας από τους συχνούς λόγους νοσηλείας των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια είναι η κατακράτηση υγρών. Αυτό εκδηλώνεται κλινικά με κατακράτηση υγρών στα κάτω άκρα (περιφερικά οιδήματα) και δύσπνοια (πνευμονική συμφόρηση).

Αναγκαία κατά την νοσηλεία αυτών των ασθενών είναι η πλήρης αποσυμφόρηση με την χορήγηση διουρητικής φαρμακευτικής αγωγής. Απαραίτητο είναι κατά την έξοδο των ασθενών να μην υπάρχει υπολειπόμενη συμφόρηση, καθώς αυτό αυξάνει την πιθανότητα ανάγκης επανεισαγωγής σε διάστημα μικρότερο των 60 ημερών.

Η υπολειπόμενη συμφόρηση σε αυτά τα άτομα μπορεί σχετικά εύκολα να διαπιστωθεί με την κλινική εξέταση, την χρήση υπερήχου καρδιάς/πνευμόνων, καθώς και την χρήση βιοδεικτών (NTproBNP). Η εφαρμογή αυστηρών κριτηρίων ελέγχου κατά την έξοδο ασθενών καρδιακής ανεπάρκειας από το νοσοκομείο και η μεθοδική παρακολούθηση τους σε εξωτερική βάση, μπορεί να ελαττώσει την συχνότητα επανεισαγωγής τους στο νοσοκομείο.

Σχετική αναφορά :
Prevalence, predictors and clinical outcome of residual congestion in acute decompensated heart
failure.
Int J Cardiol. 2018 May 1;258:185-191.

Προδιαθεσικοί παράγοντες καρδιακών παθήσεων σε άνδρες και γυναίκες: ποιες οι διαφορές

Η εξάσκηση της ιατρικής στην σύγχρονη εποχή απαιτεί εξατομίκευση. Αυτό αναμένεται να το βιώσουμε έντονα στα προσεχή χρόνια, καθώς η κάθε πάθηση (αρτηριακή υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, σακχαρώδης διαβήτης κλπ) θα θεραπεύται στοχευμένα βασιζόμενη στο DNA του καθενός.

Μέχρι να φτάσουμε σε αυτό το επίπεδο, στηριζόμαστε κυρίως σε δεδομένα που προκύπτουν από μελέτες και έρευνες που ανακοινώνονται. Σε μια πρόσφατη δημοσίευση γίνεται λόγος για τους παρδαδοσιακούς παράγοντες κινδύνου καρδιαγγειακών παθήσεων, και πώς αυτοί επιδρούν διαφορετικά σε άνδρες και γυναίκες.

Από την μελέτη προκύπτει ότι η αρτηριακή υπέρταση και το κάπνισμα αποτελούν ισχυρότερους προδιαθεσικούς παράγοντες στις γυναίκες. Αντίθετα η δυσλιπιδαιμία, συγκριτικά με τους άνδρες, αποτελεί λιγότερο επιδραστικό παράγοντα.

Από αυτό προκύπτει η ανάγκη για επιθετική θεραπευτική προληπτική προσέγγιση της αρτηριακής υπέρτασης στις γυναίκες και της δυσλιπιδαιμίας στους άνδρες.

Σχετική αναφορά:
Sex-based differences in risk factors for incident myocardial infarction and stroke in the UK Biobank.
European Heart Journal.
Published: 22 May 2023.

Η αξία της μυικής ενδυνάμωσης μετά από έμφραγμα μυοκαρδίου

Το οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου αποτελεί την συχνότερη αιτία πρόκλησης καρδιακής ανεπάρκειας.

Σε μια πρόσφατη ανακοίνωση (ESC Heart Failure congress, Prague 2023) έγινε αναφορά στην σημασία της μυικής ενδυνάμωσης σε ασθενείς που έχουν υποστεί έμφραγμα μυοκαρδίου. Συγκεριμένα οι ασκήσεις ενδυνάμωσης των τετρακεφάλων μυών στα κάτω άκρα αυτών των ασθενών, μειώνουν την πιθανότητα εμφάνισης καρδιακής ανεπάρκειας (μέση διάρκεια παρακολούθησης 4.5 έτη).

Πέραν αυτού αποδεικνύεται ότι με την μυική ενδυνάμωση επιτυγχάνονται καλύτεροι δείκτες ποιότητας ζωής, καθώς οι καθημερινές δραστηριότητες των ασθενών διεκπεραιώνονται με μεγαλύτερη ευκολία.

Τέτοιου είδους ασκήσεις συνήθως διδάσκονται σε κέντρα καρδιακής αποκατάστασης, όπου γίνεται εκμάθηση του σωστού τρόπου εκγύμνασης υπό ιατρική και νοσηλευτική επίβλεψη. Εναλλακτικά, θα πρέπει να γίνεται η καθοδήγηση από τους καρδιολόγους και τους προσωπικούς ιατρούς. Απλές καθημερινές επαναληπτικές ασκήσεις, όπως το σήκωμα και κάθισμα σε καρέκλα χωρίς υποβοήθηση από τα χέρια, αρκούν για ενδυνάμωση των τετρακεφάλων μυών. Αν αυτό μάλιστα συνδυάζεται και με αερόβια άσκηση (30-45 λεπτά μέσης έντασης περπάτημα), τα οφέλη της άσκησης πολλαπλασιάζονται.

Σχετική αναφορά:
«Leg strength and incidence of heart failure in patients with acute myocardial infarction» Abstract session ‘Rehabilitation and Sports Cardiology – Cardiovascular Rehabilitation’-ESC Heart Failure, Prague 2023
https://www.escardio.org/The-ESC/Press-Office/Press-releases/Heart-attack-patients-with-strong-legs-have-better-prognosis

Αρτηριακή υπέρταση: πώς επηρεάζει η χρήση του κινητού τηλεφώνου

Μια πρόσφατη δημοσίευση κάνει αναφορά για την χρήση του κινητού τηλεφώνου και την συσχέτιση με αυξημένο κίνδυνο πρόκλησης αρτηριακής υπέρτασης.

Συγκεκριμένα, η χρήση κινητού τηλεφώνου για διάστημα 4-6 ώρες ημερησίως, αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης υπέρτασης κατά 16%, ενώ αν η χρήση υπερβαίνει τις 6 ώρες ο κίνδυνος αυξάνεται κατά 25%.

Καλό είναι, όσο είναι δυνατόν να περιοριστεί η χρήση του κινητού τηλεφώνου. Αν μάλιστα κάποιος λάβει υπόψη ότι οι νεότερες γενιές είναι εκτεθιμένες σε σημαντικά μεγαλύτερο χρόνο μπροστά στην οθόνη του κινητού, αυτό τους καθιστά πιο επιρρεπείς σε αρτηριακή υπέρταση και άλλες καρδιαγγειακές παθήσεις.

Σχετική αναφορά
Mobile phone calls, genetic susceptibility, and new-onset hypertension: results from 212 046 UK
Biobank participants.
European Heart Journal – Digital Health, 2023.

Η άσκηση σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή

Η άσκηση αποδεδειγμένα λειτουργεί ευεργετικά στο καρδιαγγειακό σύστημα.

Σε μια πρόσφατη δημοσίευση γίνεται λόγος για την επίδραση της άσκησης σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή.

Συγκεκριμένα, στην μελέτη (ACTIVE-AF Randomized Controlled Trial) που είχε διάρκεια 12 μήνες και συμμετείχαν 120 ασθενείς διαπιστώθηκε ότι η αερόβια άσκηση ελάττωσε την συμπτωματολογία και βελτίωσε την ποιότητα ζωής. Επιπρόσθετα όσοι συμμετείχαν στο πρόγραμμα άσκησης παρουσίασαν αύξηση της μέγιστης πρόσληψης οξυγόνου, ένδειξη βελτίωσης της συνολικής φυσικής κατάστασης και αντοχής.

Για πολλοστη φορά επιβεβαιώνονται τα οφέλη από την άσκηση. Είναι αναγκαίο, και πάντα με σωστή καθοδήγηση και επιτήρηση, οι ασθενείς με καρδιαγγειακά προβλήματα να ακολουθούν ένα πρόγραμμα άσκησης.

Σχετική αναφορά:
JACC: Clinical Electrophysiology
An Exercise and Physical Activity Program in Patients With Atrial Fibrillation: The ACTIVE-AF Randomized
Controlled Trial
JACC Clin Electrophysiol 2023 Apr 01;9(4)455-465, AD Elliott, CV Verdicchio, R Mahajan, ME Middeldorp,
C Gallagher, RS Mishima, JML Hendriks, RK Pathak, G Thomas, DH Lau, P Sanders

Χορήγηση στατίνης σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή

Η κολπική μαρμαρυγή αποτελεί ένα είδος αρρυθμίας, που είναι δυνατόν να προκαλέσει εγκεφαλικό επεισόδιο. Για αυτό τον λόγο, και μετά από κλινική αξιολόγηση, χορηγείται συχνά προληπτική αντιπηκτική αγωγή.

Σε μια μελέτη που παρουσιάστηκε πρόσφατα στην Βαρκελώνη (EHRA 2023) αποδεικνύεται ότι η χορήγηση στατίνης σε αυτούς τους ασθενείς, επιπρόσθετα της αντιπηκτικής αγωγής, ελαττώνει ακόμα περισσότερο τον κίνδυνο ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου.

Συγκεκριμένα αυτοί οι ασθενείς παρουσιάζουν επιπρόσθετη μείωση 17% και 7%, για ισχαιμικό και αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο αντίστοιχα. Αποδεικνύεται μάλιστα ότι η μακροχρόνια λήψη στατίνης παρέχει ακόμα υψηλότερα ποσοστά προστασίας.

Σχετική αναφορά :
Statin use improves the outcomes in patients with atrial fibrillation: A population-based study’
presented during the session ‘Atrial Fibrillation – Round 1 – Stroke – OAC’. EHRA Barcelona 2023.

Πώς επηρεάζει η keto-δίαιτα την καρδιά μας;

Η κετογονική (keto) δίαιτα είναι αρκετά δημοφιλής, ιδιαίτερα σε άτομα ηλικίας άνω των 40. Βασίζεται σε διατροφή πλούσια σε λιπαρά σε συνδυασμό με ελάχιστη κατανάλωση υδατανθράκων (<5%).

Η μέθοδος αυτή παρουσιάζεται αρκετά αποτελεσματική στην απώλεια σωματικού βάρους. Από την άλλη όμως, η κετογονική δίαιτα φαίνεται να αυξάνει σημαντικά την LDL χοληστερόλη.

Συγκεκριμένα σε μια πρόσφατη δημοσίευση γίνεται λόγος για μέση αύξηση κατά 245% των αρχικών επιπέδων LDL χοληστερόλης σε διάτημα μόλις 12 μηνών με αυτού του τύπου την διατροφή. Ακόμα δεν έχει επιβεβαιωθεί αν αυτή η αύξηση συνοδεύεται και με ταυτόχρονη αύξηση του καρδιαγγειακού κινδύνου, αν και αυτό φαίνεται πολύ πιθανό.

Χρειάζεται επομένως προσοχή σε τέτοιου είδους δίαιτες. Θα πρέπει να γίνονται με επίβλεψη, σωστή καθοδήγηση και έλεγχο των αναλύσεων αίματος κατά την πορεία.

Σχετική αναφορά:
Dramatic elevation of LDL cholesterol from ketogenic-dieting: A Case Series.
American Journal of Preventive Cardiology. Available online 6 April 2023, 100495

Πόσο σημαντική είναι η φαρμακευτική αγωγή στην καρδιακή ανεπάρκεια;

Η καρδιακή ανεπάρκεια με μειωμένο κλάσμα εξώθησης μειώνει το προσδόκιμο επιβίωσης ενός ασθενή κατά 12-18 χρόνια, συγκριτικά με ένα υγιή άνθρωπο της ίδιας ηλικίας.

Σε μια πρόσφατη δημοσίευση αναδεικνύεται με αριθμούς η σημασία της φαρμακευτικής αγωγής, ώστε να μεταβάλουν ευνοικά την πρόγνωση αυτών των ασθενών.

Συγκεκριμένα, αποδεικνύεται ότι :

1. Η λήψη ARNI/ACEi/ARB μπορεί να αυξήσει την επιβίωση 1-3 χρόνια
2. Η λήψη beta-blocker μπορεί να αυξήσει την επιβίωση κατά 3-4 χρόνια
3. Η λήψη MRA μπορεί να αυξήσει την επιβίωση κατά 2-3 χρόνια
4. Η λήψη SGLT-2 μπορεί να αυξήσει την επιβίωση κατά 1-2 χρόνια

Σημειώνεται ότι η δράση των φαρμάκων αυτών είναι αθροιστική. Πρέπει δηλαδή να επιδιώκεται η χορήγηση και των 4 κατηγοριών, όσο πιο γρήγορα και στις υψηλότερες επιτρεπτές δοσολογίες, ώστε να επιτυγχάνεται το μέγιστο κλινικό όφελος που μπορεί να μεταφραστεί σε 12 χρόνια παράτασης επιβίωσης.

Σχετική αναφορά :
Simultaneous or Rapid Sequence Initiation of Quadruple Medical Therapy for Heart Failure—Optimizing
Therapy With the Need for Speed
JAMA Cardiol. 2021;6(7):743-744. doi:10.1001/jamacardio.2021.0496